Sant Tukaram Information in Marathi 2023 | तुकाराम यांची माहिती

Sant Tukaram Information in Marathi-संत तुकाराम महाराज(Sant Tukaram Information in Marathi) आज Sant Tukaram Maharaj प्रत्येकाला माहीती असतील, परंतु त्यांचा विविध अवतारकार्यामुळेच ते तुकाराम झालेत हे काही लोकांना माहीत असेलच.मनुष्यदेहाचे सार्थक त्यांनी कसे केले व तुकाराम हे नेमके कोणाचे अवतार आहेत असे विविध प्रश्न आपल्याला येत असतीलच.

संत तुकाराम ऊर्फ तुकोबा (Sant Tukaram Information in Marathi) हे इ.स. १७व्या शतकातील ते अन्य कोणी नसून ते एक वारकरी आहेत. वसंत पंचमीला-माघ शुद्ध पंचमीला तुकारामांचा जन्म झाला विठोबा म्हणजेच पंढरपूरचा विठ्ठलव हे त्यांचे आराध्य दैवत होते.तुकारामांना वारकरी ‘जगद्‌गुरु ‘ म्हणून ओळखले जायचे.वारकरी संप्रदायातल्या कीर्तनाच्या शेवटी व प्रवचना नंतर जगद्गुरु तुकाराम महाराज की जय’,‘ पुंडलीक वरदे हरी विठ्ठल, पंढरीनाथ महाराज की जय, श्री ज्ञानदेव तुकाराम असे अनेक जयघोष केले जातात .ते एक महान लोककवी होते.Sant Tukaram Information in Marathi
Sant Tukaram Information in Marathi

मूळ नाव : तुकाराम बोल्होबा अंबिले (मोरे)

जन्म : इ.स. १५९८, देहू, महाराष्ट्र

व्यवसाय : वाणी

पत्नी : आवळाबाई

वडील : बोल्होबा अंबिले

आई : कनकाई

शिष्य : निळोबा,बहिणाबाई

गुरू : केशवचैतन्य (बाबाजी चैतन्य),ओतूर

संबंधित तीर्थक्षेत्रे : देहू

कार्य : विचारवंत, लोकशिक्षक समाजसुधारक, कवी,

साहित्यरचना : तुकारामाची गाथा (पाच हजारांवरअभंग)

संप्रदाय : वारकरी संप्रदाय, चैतन्य संप्रदाय

निर्वाण : इ.स. १६५०, देहू, महाराष्ट्र

त्यांना भागवत धर्माचा कळस होण्याचे महद्‌भाग्य लाभले. अभंग रूपाने महाराष्ट्राच्या हृदयात ते स्थिरावले आहेत.परतत्त्वाचा स्पर्श त्यांच्या अभंगांत आहे.मंत्रांचे पावित्र्य यांच्या शब्दकळेत पाझरते. ‘अक्षर वाङ्‌मय’ म्हणजे अभंग होय. प्रत्यक्षानुभूती त्यांच्या भावकाव्यात आहे. काव्यातील त्यांचा गोडवा व भाषेची रसाळता खूप अतुलनीय आहे.अभंगलेखनाबरोबरच गवळणीही संत तुकाराम महाराजांनी रचल्या.संत तुकाराम महाराजांच्या अभंगाचा अनेकांनी अनेक अंगानी अभ्यास करून त्यांचे सौंदर्य उलगडण्याचा मोठा प्रयत्न केला आहे.

तुकारामांचे अवतार –Sant Tukaram Information in Marathi

संत तुकाराम महाराज (Sant Tukaram Information in Marathi)
पुराण कथेनुसार पृथ्वीतलावरील अवतार म्हणजे सत्ययुगातील अंबऋषी म्हणजेच तुकाराम महाराज (sant tukaram maharaj) .या अवताराबद्दल {अंबऋषी} सांगायचे म्हणाल तर अंबऋषीस्वरूप तुकोबाराय प्रथमत: दुर्वासऋषींचे शिष्य होते. थोडय़ा प्रमाणात गुरू-शिष्यांमध्ये कलह झाला. शक्तिप्रदर्शन दोघांनीही केले. सुदर्शन चक्र दुर्वासऋषींनी अंबऋषींवर सोडले. ते पळ काढत अंबऋषी ब्रह्मलोकांत पोहोचले, पण त्यांचा पाठलाग सुदर्शन चक्राने सोडला नाही. अंतिमतहा ते वैकुंठात गेले. त्यांनी भगवान विष्णूंची शरणागती पत्करली. दुर्वासांना शरण जा, असे त्यांनी अंबऋषींना सांगितले. यानंतर दुर्वासऋषींनी सुदर्शन चक्र रोखण्यात आले , मात्र तुला प्रत्येक अवतारकार्यात गर्भवास सोसावा लागेल, असा त्यांनी शापही दिला.

महाराजांचे चार युगांप्रमाणे अवतार अशा प्रकारे पहिल्या अवतारात म्हणजेच कृतयुगात तुकोबाराय प्रल्हादस्वरूप होते. या अवतारात श्री भगवान विष्णू त्यांचे आराध्य दैवत होते. दुस-या अवतारात तुकोबाराय त्रेतायुगात अंगदस्वरूप होते. तर ३ऱ्या अवतारात द्वापारयुगात महाराज उद्धव असे स्वरूप होते. चौथ्या अवतारात ते नामदेवराव होते म्हणजेच कलियुगात. तर पाचवा अवतार हा तुकाराम नावाने जगात प्रसिद्ध आहे.

वंशावळी

आमाई अंबिले आणि विश्वंभर

यांना दोन मुले होते मुकुंद व हरि

यांतील एकाचा मुलाचे नाव विठ्ठल
दुसऱ्याची मुले –
पदाजी अंबिले,कान्हया अंबिले,शंकर अंबिले,कनकाई अंबिले आणि
बोल्होबा

यांना तीन मुले

सावजी (थोरला) तीर्थयात्रेला जाण्यासाठी सावजींनी घर सोडले.
कान्होबा व तुकाराम( धाकटा )

तुकाराम महाराजांचा शिष्यगण आणि परिवार – संत तुकाराम महाराज (Sant Tukaram Information in Marathi)

संत तुकाराम महाराज यांचे संपूर्ण नाव तुकाराम वोल्होबा आंबिले (मोरे) असे होते. मूळचे तुकोबा देहू गावचे रहिवासी होते. तुकोबांचा कुटुंबात त्यांची वडील वोल्होबा मोरे, आई कणकाई, थोरला भाऊ सावजी आणि धाकला भाऊ कान्होबा असा त्यांचा परिवार होता. महाराजांची पहिली पत्नी रखमाबाई होत्या आणि दुसरी जिजाबाई ऊर्फ (अवली) होती. रखमाबाई यांचा पहिला पुत्र म्हणजे संतू. यानंतर अवली याना १ पहिली मुलगी गंगा, तर दुसरा व तिसरा मुलगा भोळ्या आणि विठू,आणखी चौत्या मुलीचे नाव भागीरथी असे होते .

विठोबा महाराजांचे आराध्य दैवत. बाबाजी चैतन्य महाराजांचे गुरू. महाराजांचे शिष्य बहेनाबाई आणि शिऊरकरनाहुजी. स्वर्गारोहणानंतरचे महाराजांचे शिष्य म्हणजे कान्होबाराय व निळोबाराय .हे नामदेवांचे अवतारकार्य पूर्ण करण्यास तुकाराम महाराज आले होते याचीच साक्ष देणारा अभंग असा कि

। प्रमाणाची संख्या सांगे शत कोटी।
। उरले ते शेवटी लावी तुका।

जीवनोत्तर प्रभाव (Sant Tukaram Information in Marathi)

तुकारामांची शिष्या म्हणजे संत बहिणाबाई शिवुर ता.वैजापूर . स्वप्नात तिला तुकारामांनी गुरूपदेश दिला होता. वैकुंठगमन केल्यावर बहिणाबाईची अतोनात निष्ठा पाहून तिला तुकाराममहाराजांनीं साक्षात दर्शन दिले होते, असे म्हणतात. बौद्धांच्या ’वज्रसूची’ या बंडखोर ग्रंथाचे मराठी भाषांतर तुकारामांनी बहिणाबाईला करायला सांगितले होते. यावरून पाळीत असलेल्या धर्माचे स्वरूप किती उदार होते हे तुकाराम महाराज्यांचा कल्पनेतून येते.

तुकाराम महाराजांना वैराग्यप्राप्ती कशी झाली..? –

साधुसंतानी तुकाराम महाराजांना विचारले, तुम्हाला महाराज वैराग्यप्राप्ती कशी झाली. यावर महाराज म्हंटले, मला वैराग्यप्राप्ती झाली नाही, ती घडवून आणली माझ्या विठूरायाने. माझे काय होते जे मी गमावले, त्याचा मुळेच मला वैराग्य प्राप्त होईल. माझी एक पत्नी दुष्काळात अन्न अन्न करून मेली. होते नव्हते ते सर्व द्रव्य गेले, देवभक्तीशिवाय पर्यायच राहिला नाही मग माझ्याकडे. दुष्काळात नैवेद्य देवाला ही मिळत नव्हता म्हणून वाटलं करावी भक्ती . मग कीर्तन आरंभी एकादशीला करत होतो.चित्त नव्हते पण अभ्यासात . मी संसाराधीन होतो. मी कीर्तन करायचो संतांची पदं पाठ करून . कृपा केली मग सद्गुरूंनी. मला वैराग्य प्राप्त झाले त्यांच्या वचनाने.

मी खूप त्रासलो होतो असे महाराज म्हणतात, या संसारात. आस मेली होती धनामागे पळण्याची ; त्यामुळे मी धन याचकांना दिले. अगदी प्रिय व्यक्तींचा हि सहवास सोडला आणि मी पूर्ण करंटा झालो. मी रानावनांत एकांत शोधला लोकांपासून दूर राहण्यासाठी.

छत्रपती शिवाजी महाराज यांना संत तुकाराम महाराज यांचा उपदेश (Sant Tukaram Information in Marathi)–

छत्रपती शिवाजी महाराज एके दिवशी संत तुकाराम महाराजांचे दर्शन, आशीर्वाद आणि सत्संग मिळवण्यासाठी ते देहू या गावी गेले होते. ते इतके प्रभावित झाले ईश्‍वरनिष्ठ महापुरुषाला पाहून की, त्यांच्या कृपेची याचना करू लागले; परंतु, दूरदृष्टीसंपन्न लोकसंत तुकाराम महाराज, समर्थ रामदास स्वामीला शरण जाऊन्याचा उपदेश दिला. संत तुकाराम महाराजने छत्रपती शिवाजी महाराजला क्षात्रधर्म आणि राजधर्म म्हणजे काय, हे समजवून दिले. छत्रपती शिवाजी महाराजने तुकाराम महाराजच्या कीर्तनांच्या आणि मार्गदर्शनांच्या प्रेरणास्पद आणि मार्गनिर्देशक असे असल्यामुळे प्राप्त केले.

हे सुद्धा नकी वाचा –
1. महाराष्ट्र मधील संत आणि त्याची माहिती
2. Sant Namdev information In Marathi (संत नामदेव यांची संपूर्ण माहिती)

तुकाराम महाराज्यांचे वैकुंठ गगन

परंतु अनेक चरित्रकारांना ही तुकोबांची मृत्यूसंदर्भी असीम आशंका आहे. तुकोबांचे वंशज, श्रीधरमहाराज मोरे (देहूकर) याने तुकोबांच्या चरित्रावर पुस्तक लिहिली आहे, आणि या पुस्तकात तुकोबांच्या प्रयाणाचे एक विशेष प्रकरण दिले आहे.

श्रीधरमहाराज लिहितात, “इंद्रायणीकाठी तुकोबांच्या कीर्तनाने सुरू झाला. तुकोबांनी सर्वांना ‘आम्ही वैकुंठाला जात आहोत, तुम्ही माझ्याबरोबर वैकुंठाला चला’ असे सांगितले. १४ ताळकऱ्यांनी दिलेल्या क्षेमालिंगनाच्या संदेशाचा पालन केला. सकळच माझ्याला उपास्य करा. नंतर घरी परत जावा.” या प्रकारे तुकोबांनी सूचना दिली आणि भगवतकथा केल्यास तुकोबांच्या अदृश्य झाल्याच्या संकेतांची पुस्तक बुकली आहे.

परंतु अनेक चरित्रकारांना ही तुकोबांची मृत्यूसंदर्भी असीम आशंका आहे. तुकोबांचे वंशज, श्रीधरमहाराज मोरे (देहूकर) याने तुकोबांच्या चरित्रावर पुस्तक लिहिली आहे, आणि या पुस्तकात तुकोबांच्या प्रयाणाचे एक विशेष प्रकरण दिले आहे.

श्रीधरमहाराज लिहितात, “इंद्रायणीकाठी तुकोबांच्या कीर्तनाने सुरू झाला. तुकोबांनी सर्वांना ‘आम्ही वैकुंठाला जात आहोत, तुम्ही माझ्याबरोबर वैकुंठाला चला’ असे सांगितले. १४ ताळकऱ्यांनी दिलेल्या क्षेमालिंगनाच्या संदेशाचा पालन केला. सकळच माझ्याला उपास्य करा. नंतर घरी परत जावा.” या प्रकारे तुकोबांनी सूचना दिली आणि भगवतकथा केल्यास तुकोबांच्या अदृश्य झाल्याच्या संकेतांची पुस्तक बुकली आहे.

हे सुद्धा पहा- Sant tukaram mahraj informatioin in Marathi

‘तुकोबांच्या गुप्त रूपाच्या कारणांमुळे, सर्वत्र व्यक्तांना शोकसागरात बुडाललं. तुकोबांच्या मुलांची, बंधूंची, आणि अनुयायांची संगतानेच त्याच्या विचारांत जगा घेतली. पंचमीला तुकोबांचे टाळ, पत्र, आणि कथा आकाशमार्गे आली. रामेश्वरशास्त्रींनी निर्णय दिला. तुकोबा अनंतकाळ वैकुंठाला गेले.'(Sant Tukaram Information in Marathi)

Conclusion | निष्कर्ष
sant dnyaneshwar information in marathi,sant dnyaneshwar information,dnyaneshwar maharaj samadhi वरील तयार केलेली पोस्ट, मी माहिती पुस्तक आणि इंटरनेट वरील बाकी माहिती वरून घेतलेली आहे, वरील माहिती मध्ये याचा वापर केलेला आहे. त्यानुसार हि माहिती फक्त शालेय उपयोगासाठी याचा वापर केला तरी चालेल. आणि तुम्हाला वरील माहिती अथवा पोस्ट कशी वाटली याची नक्कीच post च्या वरी review section मध्ये रेटिंग द्या. आणि तुम्ही post किंवा website बद्दल काही सूचना असतील तर आम्हाला [email protected] या केला तरी चालेल

Conclusion | निष्कर्ष

Sant Tukaram Information in Marathi,Sant Tukaram Information in Marathi,Sant Tukaram वरील तयार केलेली पोस्ट, मी माहिती पुस्तक आणि इंटरनेट वरील बाकी माहिती वरून घेतलेली आहे, वरील माहिती मध्ये याचा वापर केलेला आहे. त्यानुसार हि माहिती फक्त शालेय उपयोगासाठी याचा वापर केला तरी चालेल. आणि तुम्हाला वरील माहिती अथवा पोस्ट कशी वाटली याची नक्कीच post च्या वरी review section मध्ये रेटिंग द्या. आणि तुम्ही post किंवा website बद्दल काही सूचना असतील तर आम्हाला [email protected] या केला तरी चालेल